Dalkavukluk… Nam-ı diğer, argo ifadeyle, “yalakalık”.
Kişinin kendi işinin, kendi arzusuna uygun olarak yolunda gitmesi için kendisinden makam ve mevki olarak üst durumda olan kişilerin her arzusuna boyun eğmesi, görüş ve düşüncelerini tartışmasız onaylaması anlamına gelen terimdir.
İngilizler tam da uygun bir ifadeyle yalakaya -Yes Man!- derler. Yani Evet adamım!
Hemen hemen insanın yaradılış tarihi kadar eski olan dalkavukluk, her dönem en geçerli mesleklerin başında var ola gelmiştir. Irkı, dili, dini, milliyeti olmadığı gibi okulu da yoktur. Yine dalkavukluğun kadını erkeği de yoktur. İki yüzlülük maskesi takan dalkavuklar, diksiyon dersi, giyim kuşam dersi, konuşma dersi gibi dersleri alarak meydanlarda değişik çaplarda görülürler.
Dünya üzerinde birçok kral, padişah, zengin sınıfı hatta devlet ricali gibi üst basamaklarında bulunan kişilerin himayesinde dalkavuk bulundurduğunu ve koruması altına aldığını yazılı kaynaklardan öğreniyoruz.
Keza dalkavukluk, Osmanlı'da da kabul görmüş bir esnaf sınıfıydı ve Osmanlı dalkavukları asla efendilerini eleştirmez yahut onu küçük düşürecek bir davranış içinde bulunmazlar, efendilerinin hasmı olan kişilere yönelik cesur ve şiddetli bir muhalefet içinde olurlardı. Onlar için en tehlikeli durum efendilerinin gözden düşmesinin, çoğu zaman onların da sonu olmasıydı. Bu sebeple Dalkavukların I. Mahmud zamanında sosyal güvence talep ettiklerine dair bilgiler mevcuttur.
Peki, herkesin yapabileceği, öğrenebileceği bir şey olmamasına rağmen sadece kendisine saygısını kaybetmiş insanların yapabildiği bu dalkavukluk/yağcılık mesleği sizce de günümüzde varlığını sürdürüyor mu? Ne dersiniz?
“Elbette dediğinizi duyar gibiyim.”
O halde insanlığın var oluşundan beri müşterisi olan bu mesleğin, müşterileri kimler? Dilerseniz biraz da onlardan söz edelim.
Gücü elinde tutan ancak derinlerdeki korkularının da esiri olan kişiler, görünümü ve makamı ne olursa olsun, gücü kaybetme korkusuyla, üzerinde hâkimiyet kuramayacaklarını düşündükleri her şeye düşman kesilirler. Üstelik bunun farkında da olmayabilirler. Böyle bir durumda etraflarında görmek istedikleri tek insan tipi, her şeye itaat eden, evet efendim diyen dalkavuklardır. Hatta en sadık gördükleri yandaşlarından bile çekinir, tuzaklarına karşı önlem almaya çalışırlar.
Otorite de benden başkasına geçit yok deyip her şeyi onaylamak istediği bir ortamda etraflarında dalkavuk bulundurmak onlar için gerçekten “zekice”, bir çare olarak görünür. Esasen dalkavuğun ne menem bir insan olduğunu bile bile ona hemen her istediğini verecek şekilde davranır. Maalesef zaman içinde de gözdeleri, nedimeleri, himaye ettikleri kişiler riyakârlar, danışmanları ise ahlâksız danışmanlar, namussuz, haysiyetsiz dalkavuklar olur.
Ne yazık ki; yönettikleri örgüt, kurum, şirket her neyse tanımı icabı, işin ehline verilmediği, torpilin alıp başını gittiği, hakkın, hukukun yerlerde süründüğü bir hal alır.
Ancak dalkavukların var olmasından daha beteri, o yapı içerisinde dalkavukluğun temel ilke hâline gelmesidir. Devletleri dahi yıkan şeylerden birisi budur. Çünkü kurumsal bir yapı doğru adamların, doğru iş yapmasıyla sonsuz bir geleceğe kavuşur. Yanlış adamların başa getirilmesi ve iş yapmasıyla da hiç şüphesiz ki sonu da berbat olur. Allah kimseyi bu sanat erbabının yanına düşürmesin.
Kendinizde tanık olmadıysanız da etrafınızda tanıdığınız bir dalkavuk/ yalaka mutlaka vardır. Hatta bugün cemaat ve tarikatlardan tutunda, siyaset ve politikada, spor dâhil her çeşit kulüpte, sendikalarda, meslek örgütlerinde, bir kısım zengin ve hatırlı kimselerin yanında, bazı ırkların ve özellikle siyasi partilerin kadrolu ve kadrosuz yalakaları muhtemelen vardır.
Yalakalığın pek çok türü olduğundan onları baştan fark edemezsiniz. Keza bazıları geçici, bazıları ise sürekli olanlarıdır. Geçici olanlar, bir kimse ve gurup ile işi varsa işi bitene kadar ona ve onlara “kral” gibi davranır. İşi bitince hemen yenisini aramaya başlarlar.
Sakın dalkavukluk / yalakalık deyip geçmeyin. Bu bir sanattır. Bu sanat sahibinin sırtı kolay kolay yere gelmez. Sürekli olanlarda dalkavukluk, onların karakterine işlemiştir. Çoğu kez onlar yalakalık yaptıklarının farkında bile değillerdir.
Sadece yapmanız gereken “bu yalakaları insan yerine koyup değer vermemektir.”
Faydalı olması ümidiyle…
Not: “Bu makalelerde yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi veya kişisel tavsiye niteliğinde değildir ve yatırım faaliyetinde bulunmaya davet veya teşvik değildir. Herhangi bir yatırım kararının uygunluğu konusunda bağımsız mali ve uygunsa hukuki tavsiye almalısınız.”