İflas kavramı; küresel pandeminin, küresel anlamda ekonomik daralma ve durgunluğa sebep olduğu, tedarik zincirinin kırılmaya başladığı, hammadde ve yardımcı malzeme tedarikinin gün be gün zorlaştığı, kredi faizlerinin yükseldiği günümüzde çok sıklıkla duyduğumuz ve devamında belki de daha sıklıkla duymaya devam edeceğimiz kavramlardan biri olmaya başladı.
Bu makalemizde iflas nedir? Sebep ve sonuçları nelerdir? En kısa ve yalın haliyle anlatılmaya çalışılacaktır.
İflas Nedir
Borçlu durumdaki gerçek veya tüzel kişinin (kurumun) vadesi gelmiş olan borçlarını alacaklılara ödeyemez hale gelmesi ve düştüğü bu durumun mahkeme kararıyla tespit edilerek ilan edilen tüccarın durumunu ifade eder.
İcra hukukunda borçlunun bir veya birkaç alacaklısının alacaklarını borçlunun mal varlığından tahsil etmeye çalışmasıyken, iflas hukukunda, tüm alacaklıların, borçlunun mal varlığından tahsil etmesi ilkesi esastır. Yani borçlunun haczi kabil mal varlığının tamamı, takip yapılmış olsun olmasın tüm alacaklıların alacaklarının ödenmesine tahsis edilmektedir. Gerçekte iflas bir cebri tasfiye yoludur.
İflas sebeplerine göre, takipli iflas ve takipsiz iflas olarak ikiye ayrılır.
Takipli iflasta, alacaklının talebiyle, borçluya karşı icra dairesinden iflâs takibi başlatır. Bu takip üzerine borçlu borcunu süresi içinde ödemezse, alacaklı, borçlunun iflâsına karar verilmesi için asliye ticaret mahkemesinde iflâs davası açar.
Takipsiz (doğrudan) iflasta ise, alacaklı veya bizzat borçlunun kendisi de, icra dairesinden iflas takibini başlatmadan, doğrudan asliye ticaret mahkemesine başvurarak iflâsa karar verilmesini talep eder.
Kanuni temsilcilik ve mamelek:
Bir kimsenin her türlü mal, hak ve borçlarının para ile ölçülebilen bütününe, mamelek ya da malvarlığı adı verilir. Yani mamelek aktiflerden gelen haklar ile pasiflerden gelen borçlardan meydana gelir.
Borçlunun mameleki üzerindeki tasarruf yetkisi ortadan kalkarak İflas Memurluğuna (İflas Dairesi/ İflas Masası) intikal eder. İntikal eden tüm mamelek paraya çevrilir ve sıra cetveline göre borçların ödemesine kullanılır.
İflasın sebepleri ve sonuçları nelerdir?
-İflasın sebepleri borcun ödenmemesinden kaynaklanan iflas sebepleri ve borcun ödenmeme olasılığından kaynaklanan iflas sebepleri olarak iki şekilde ifade edilir.-İflas masasına intikal eden (kaydedilen) mallarını müflis kiraya verebilir, işletebilir ancak bunlardan elde edilen gelirler masaya kaydedilir. Borç sahibi söz konusu malların satışını hiçbir şekilde gerçekleştiremez.-İcra takipleri durduğundan, alacaklılar, alacaklarını almak amacıyla iflas masasına yazılır.-Vadesi gelen borçların tümü muaccel olur.-Alacaklılar, iflas kararına kadar olan süreç için işlemekte olan faizi isteyebilirler.Mükellefiyetler konusunda sorumluluk kime aittir?
İflasın açıldığı andan itibaren vergisel mükellefiyetler tek kanuni temsilcinin "iflas idaresi" olması sebebiyle ona düşecek olup o dönemde (tasfiye dönemi) yapılan işlemlere ve o dönemde sağlanan kazançlara ilişkin vergiler masanın borcu olarak, "iflas idaresi" tarafından beyan edilip ödenecektir.
Yöneticiler, memurlar ve işçilerin hakları ne olacaktır?
Şirketin iflas etmesi, tasfiye sonuçlanıncaya kadar şirketin tüzel kişiliği sona ermesi anlamına gelmemektedir. Dolayısıyla, iflas hali, şirketin yönetim kurulu ve denetçiler gibi organları ortadan kaldırmamaktadır. Keza sadece yönetim iflas idaresince devralınmış olmaktadır. İşçi haklı bir sebep bulduğu iddiası ile akdi feshetmek ve kıdem tazminatı istemek hakkına sahip değildir. İşçilerin iflas idaresinin kendilerinin işine son vermesini beklemelerinde fayda vardır.
Faydalı olması ümidiyle…